Maja Berezowska „Scena w ogrodzie”, 1948 r.

Akwarela, tusz na papierze, sygn. p.d. „Maja 48”.

Wymiary w ramie: 44x36 cm (24x17 cm)

Maja Berezowska, właśc. Maria Berezowska, pseudonim „Ditto” (Baranowicze 1892 lub 1893 - 1978 Warszawa) – polska malarka, graficzka, karykaturzystka i scenografka. Uczyła się w prywatnej szkole plastycznej w Petersburgu (1908-1909), studiowała na uczelniach artystycznych w Krakowie (1910–1912) i Monachium (1913). Od 1918 żona malarza, karykaturzysty i scenografa Kazimierza Grusa, z którym rozwiodła się ok. 1926 roku. Już przed wojną zyskała sławę jako autorka subtelnych grafik o tematyce erotycznej. Wzniosłość ludzkich uczuć oraz miłosny akt były stałymi motywami jej twórczości przez całe życie. Wydanie w 1956 Piórek Jana Sztaudyngera z jej ilustracjami, ówcześnie śmiałymi obyczajowo, było jednym z symptomów politycznej odwilży i nadchodzących zmian. Pierwsza indywidualna wystawa artystki miała miejsce w Kijowie w 1916. Do 1939 jej karykatury, rysunki i ilustracje zamieszczały poczytne tygodniki satyryczne: „Cyrulik Warszawski”, „Szpilki”, czy wydawany we Lwowie „Szczutek”. Jej prace prezentowały też m.in. „Teatr”, „Nowa Kultura” i „Przekrój”.W czasach PRL zilustrowała także kilkanaście książek. Pierwszym kontaktem zawodowym ze sceną było współtworzenie oprawy plastycznej występów kabaretu literacko-artystycznego „Czwórka” we Lwowie w 1919 r. W latach 30. projektowała kostiumy m.in. dla Zuli Pogorzelskiej i Hanki Ordonówny oraz operetek i kabaretów (w Warszawie i Poznaniu). Po powrocie z Paryża, w sezonie 1936/1937 była etatowym scenografem kabaretu „Teatr 13 Rzędów”. Po wojnie scenografia i projektowanie kostiumów stało się jej głównym zajęciem. Pracowała dla: Opery Łódzkiej i wielu warszawskich teatrów. W latach 1933–1936 mieszkała w Paryżu, współpracując jako rysowniczka i karykaturzystka z pismami „Le Figaro”, „Le Rire”, „Ici Paris”. W 1935 Berezowska opublikowała serię karykatur pt. Miłostki słodkiego Adolfa, dotyczącą Hitlera. Wkrótce po wydaniu tego numeru gazety z powództwa urzędowego wystąpiła przeciwko Berezowskiej ambasada niemiecka w Paryżu dowodząc, że rysunki były karalną obrazą głowy państwa. Wyrok grzywny zasądzony przez pierwszą instancję (500 franków), został zaskarżony przez Sarraulta, który przed sądem apelacyjnym wygłosił płomienne przemówienie, dowodząc m.in., że „to wstyd dla Ville Lumiere! W mieście artystów skazywać artystkę za jej dzieło!”. Grzywna została zmniejszona do symbolicznej kwoty. Porażkę przed francuskim sądem naziści powetowali sobie po rozpoczęciu wojny. W styczniu 1942 w wyniku donosu została pojmana przez gestapo i osadzona na Pawiaku. W maju tego roku, oficjalnie za znieważenie Hitlera uwięziona w obozie koncentracyjnym Ravensbrück, z wyrokiem kary śmierci. W Ravensbrück nadal, w miarę możliwości, tworzyła. Wykonywała portrety współwięźniarek i utrwalała sceny z życia obozowego, kukiełki i stroje dla aktorów do obozowych szopek bożonarodzeniowych. Po wyzwoleniu obozu przez wojska radzieckie, w maju 1945 wraz z grupą Polek wyjechała z Ravensbrück do Sztokholmu, na rehabilitację zorganizowaną przez Szwedzki Czerwony Krzyż. Stworzone w tym okresie prace wystawiała w Szwecji i Danii. Do Polski wróciła w czerwcu 1946.